Özgürlük Gündemi 6 Aralık Haftası
Editörlüğünü Prof. Dr. Mustafa Erdoğan’ın yaptığı Özgürlük Gündemi’nde bu hafta Doç. Dr. Ali Rıza Çoban “AYM Dezenformasyon Düzenlemesini İptal Talebini Reddetti” başlığını, Ömer Faruk Şen “Yüzde 50+1 Tartışması” ve Enes Özkan ise, “Avrupa Parlamentosu’nun Yaptırım Denetimi” başlıklarını merceğe aldı.
Editör Mustafa Erdoğan bu hafta; Seçim ittifakı arayışlarında geçen Mayıs’ta yapılan genel seçimlerdeki eski saflaşmaların yenileme temelinde devam ettiğini belirtiyor. Bu çerçevede bir yandan ‘’cumhur ittifakı’’ olarak anılan iktidar kanadında AKP ile MHP, öte yandan muhalefet kanadında CHP ile İyi Parti bazı büyük şehirlerde ortak aday çıkarma konusunda aralarında anlaşma sağlamaya çalışıyorlar. Muhalefet cenahında CHP’nin yeni lideri Özgür Özel İyi Parti’yle seçim ittifakı kurmak konusunda Meral Akşener’den daha istekli görünüyor. Ancak özellikle İstanbul, Ankara ve İzmir’de iktidar ve muhalefetin adaylarının kimler olacağı henüz kesinleşmiş değil.
Bu arada, aylar önce ekonomik ve malî yönetimin başına Şimşek-Erkan ekibi getirilmesine ve yeni ‘’Orta Vadeli Program’’a geçilmesine rağmen, başta enflasyonun düşmesi ve döviz kurunun makul seviyeye çekilmesi olmak üzere bu alanda henüz yurttaşların gündelik hayatlarını kolaylaştıracak türden bir iyileşme sağlanamadığını belirten Erdoğan, buna karşılık, uluslararası kredi derecelendirme kuruluşları yeni Programın uygulama sonuçlarıyla ilgili olumlu sinyaller vermeye başladığının altını çiziyor. Nitekim Standart&Poor Türkiye’nin kredi notunu yeniden pozitife yükseltti. Bunda, şeffaf ve temiz yönetime ilişkin olarak Türkiye’nin uluslararası toplum ve kuruluşlar nezdinde bozulmuş olan imajını düzeltmeye yönelik olarak ekonomik ve malî yönetimin koordinatörlüğünde yürütülen çalışmaların, bu arada İçişleri Bakanlığının yaptığı uyuşturucu, kara para ve mafya operasyonlarının etkisi olduğu anlaşılıyor. Hatırlanacağı gibi, Malî Eylem Görev Gücü (FATF) tavsiye etmiş olduğu düzeltme veya iyileştirmeleri yapmadığı için Ekim 2021’de Türkiye’yi ‘’gri liste’’ye almıştı.
Doç. Dr. Ali Rıza Çoban ise, AYM Dezenformasyon Düzenlemesini İptal Talebini Reddetti başlıklı bölümünde iktidarın bütün eleştirilere rağmen çıkardığı Dezenformasyon Yasası’nın üzerine Cumhuriyet Halk Partisi milletvekillerince bu yasanın Anayasaya aykırı olduğu gerekçesiyle Anayasa Mahkemesine açtığı iptal davasına değindi. Anayasa Mahkemesi bu başvuruyu 8 Kasım tarihinde gündemine alarak oy çokluğuyla iptal talebinin reddine karar verdi. Kararın gerekçesi henüz yayınlanmamış olmakla birlikte, verilen kararın sorunlu olduğu açıktır.
Dava dilekçesinde de dile getirildiği üzere, “gerçeğe aykırı bilgi” (yalan haber) kavramının içeriği belirsiz olup, yalan haberin cezalandırılması hakikati tanımlama yetkisini iktidarın eline verir. Böyle bir yetki, iktidarın kendi aleyhine olduğunu düşündüğü, istemediği ya da hoşuna gitmeyen her bilgiyi gerçeğe aykırı olarak nitelendirmesine ve muhaliflerini cezalandırmasına imkân verir. Türkiye gibi yargı bağımsızlığının ciddi tehdit altında olduğu ülkelerde bu tür düzenlemeler sansür mekanizması işlevi görür. Çünkü otoriter rejimlerin “yalan haber” ile mücadele tutkusu, gerçeğe ya da hakikate olan bağlılıklarından değil, gerçeği belirleme gücünü elde ederek, “yalan söyleme” tekeli oluşturma arzularından kaynaklanır.
Yasanın yürürlüğe girmesinden bu yana gerçekleşen uygulama da yukarıda belirtilen endişeleri haklı çıkarmıştır. Gerçekten de, Türkiye Gazeteciler Sendikası (TGS) verilerine göre, bu düzenleme kapsamında son bir yılda en az 33 gazeteci hakkında soruşturma açılmış, altı gazeteci gözaltına alınmış, dört gazeteci de tutuklanmış fakat ve kısa süre sonra serbest bırakılmıştır. Yakın zamandaki örneklerden biri, gazeteci Tolga Şardan’ın, yargıda yolsuzluk iddialarına dair hazırlanan bir Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT) raporu hakkında yaptığı haber nedeniyle tutuklanıp bir süre sonra serbest bırakılmasıdır. Gazetecilerin dışındaki sosyal medya kullanıcılarına yönelik uygulama da bundan farklı değildir.
50+1 Tartışması üzerine yazan Ömer Faruk Şen ise; Erdoğan’ın yüzde 50+1 ile ilgili eleştirilerini sürpriz bir gelişme olarak görmemek gerektiğini vurguluyor. Ayrıca Erdoğan’ın kendisini seçim öncesinde ittifaka ve seçim sonrasında koalisyona mahkûm etmeyecek bir sistem aradığından ve bu nedenle başkanlık sisteminden feragat etmeden en yüksek oy alanın kazandığı bir başkanlık sistemi istediğinden bahsediyor. Nitekim, ‘’Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemi’’ne geçildiğinden beri Erdoğan başta MHP olmak üzere küçük partilerle ittifak yapmak zorunda kalmış olmasından memnun değil. AKP’nin oylarının yüzde 35’lere düşmesi ve geçtiğimiz iki genel seçimde de TBMM’de sandalye çoğunluğunu bulamaması da Erdoğan’ı Cumhur İttifakı’nı genişletmeye zorluyor. İttifak ortaklarına yürütme erkinden herhangi bir pay vermiyor olsa da cumhurbaşkanının yüzde 50+1 ile seçilmesi Erdoğan’ı ittifaktaki parti sayısını artırmaya zorluyor ve hareket alanını daraltıyor. Üstelik Erdoğan kendisinin cumhurbaşkanlığına destek karşılığında herhangi bir seçim bölgesinde seçilme ihtimali olmayan bazı küçük partilere de Meclis’te koltuk vermek zorunda kalmıştı.
Son olarak, Enes Özkan Avrupa Parlamentosu’nun Yaptırım Denetimi başlıklı bölümünde Avrupa Parlamentosu’nun (AP), son zamanlarda yaptırım rejimindeki boşluklarla ve yaptırımların düzgün uygulanmamasıyla ilgili çıkardığı karar üzerine yazdı. Avrupa Parlamentosu kararda yaptırımların uygulanmamasının Rusya’nın ekonomik temelini zayıflatma ve savaş yürütme kapasitesini engelleme çabalarını baltaladığını vurguluyor.
Buna ek olarak, AP’nin kararında Rusya menşeli veya Rusya tarafından AB’ye yeniden ihraç edilen elmasların pazarlanmasına ve kesilmesine tam yasağı da içermesi gerektiğini vurguladığından bahsediyor. Karar ayrıca AB’nin dondurulmuş Rus varlıklarına el konulmasına ve bunların Ukrayna’nın yeniden inşası için kullanılmasına olanak tanıyan yasal yolların araştırılmasının önemli olduğunu ifade ediyor.
Gelecek sayıda görüşmek üzere.
Özgürlük Gündemi’nin tamamını okumak isterseniz aşağıdaki linke tıklamanız yeterli:
https://oad.org.tr/yayinlar/ozgurluk-gundemi-sayi-50/
Bizlere sosyal medya hesaplarımızdan da ulaşabilirsiniz.
Instagram: https://www.instagram.com/ozgurlukarastirmalari/?hl=en
