Kapasite geliştirme organizasyonların olmazsa olmaz parçalarıdır. Organizasyondaki kişilerin kapasitelerini geliştirmek, süreçlerini de geliştirmek anlamına gelir. Bir yapının kapasitesini geliştirmesi ‘yaptım oldu!’ denilebilecek kadar basit değildir. Uygulama aşamasına geçmeden önce iyi bir ihtiyaç analizi ve detaylı bir planlama süreci yürütülmelidir. Özellikle kısıtlı kaynaklar ile hayatta kalmaya çalışan sivil toplum kuruluşları için, doğru bir planlama hayati önem taşır.
Sivil toplum kuruluşlarında pozitif değişimden bahsetmek isteniyorsa aşağıdaki adımların atlanmaması sürecin verimi açısından oldukça kritiktir.
- Detaylı bir ihtiyaç analizi çalışması ile kurum ihtiyaçlarının belirlenmesi
İhtiyacı doğru tespit edebilmek sürecin belki de en önemli noktasıdır. Kurum içerisinde çalışanın ya da gönüllünün ihtiyaçlarına uygun hazırlanmamış bir yol haritası kaynakların boşa kullanılmasına sebep olacaktır. İhtiyaç analizi sırasında sorulması gereken önemli sorulardan bir tanesi gerçekten de o eğitime ihtiyaç olup olmadığıdır. Kurumlar çoğu zaman eğitimlerin başlığı çekici geldiği için ya da bir eğitmenle yalnızca çalışmak istedikleri için ihtiyacı olmayan konularda kaynaklarını harcarlar. Asıl ihtiyacın görülememesi ise en tehlikeli durum olarak tanımlanabilir. İhtiyaç analizi için farklı yöntemler kullanılabilir. - Gelişim amaçlarının belirlenmesi
İhtiyaç analizinden çıkan veriler ışığında, gelişim ve öğrenme amaçlarının belirlenmesi oldukça önemlidir. Kapasite geliştirme 360 derece düşünülmesi gereken bir konudur. Kurumsal ya da bireysel gelişim amaçları belirlendikten sonra düzenlenecek eğitimler farklı kaynaklar ile de desteklenmelidir. Film ve okuma listeleri, blog önerileri, TED konuşması listeleri gibi kaynaklar kapasite geliştirme süreçlerinin olmazsa olmazıdır. - Hedef kitleye ve gelişim amaçlarına uygun bir öğrenme tasarımı yapılması
İhtiyaç analizini yaptık, gelişim amaçlarımızı belirledik. Sıra geldi eğitimin akışının tasarlanmasına. Farklı öğrenme biçimlerine hitap eden, katılımcıların bilgi ve deneyimlerini paylaşabilecekleri tasarımların yapılması öğrenmenin kalıcığı olması için oldukça önemlidir. Aktarılacak içeriğin yoğunluğu da yine katılımcının deneyim/bilgi seviyesine uygunluğu da tasarım sırasında atlanmaması gereken bir diğer nokta. Bundandır ki tasarım aşamasının da en az ilk iki adım kadar önemli olduğunu söyleyebiliriz. - Eğitimin uygulanması
Tüm bu hazırlık sürecinden sonra eğitimin uygulama aşamasında katılımcı odaklı olunması, mümkünse katılımcılarda eğitime katılım için bir motivasyon oluşturulması oldukça önemlidir. Eğitimin sıkıcı ve uzun sunumlardan oluşmaması, katılımcıların birbirlerini besleyebilecekleri ortamlar kullanılması eğitimde konuşulanların kalıcılığı açısından oldukça önemlidir. - Sürecin değerlendirilmesi
Yalnızca süreç biter bitmez değil, orta ve uzun vadeli planlar ile de sürecin izlenmesi oldukça önemli. Eğitim sonrasında koçluk ve akran desteği ile olumlu değişimin sürdürülebilir kılınması, yine arada çeşitli kitap ve benzer kaynak önerileri ile katılımcılar sürecin bir parçası olarak tutulmalıdır.
Eğitmen Panda Kurucu Ortağı
