Bugünlerde (p harfiyle başlayan*) gizemli bir kelime herkesin ağzında dolaşıyor. Basitçe söylemek gerekirse, “katılmak”, yani ortak yarar sağlamayı hedefleyen sosyal aktivitelerde yer almak anlamına geliyor. İki farklı türde katılım mevcut: sosyal ( yatay) ve sivil (dikey). Birincisi, ortak bir hedefe doğru birlikte yol alınan çeşitli ortak aktiviteler içerir. İkincisi, kendi aramızdaki -vatandaş olarak harekete geçtiğimiz zaman -aktivitelerimizin belli bir bölümünü kapsar ancak bu genelde kamusal, politik ya da sivil olarak tanımlanan amaçları hedefleyen yetkili makamlar ile ilgilidir. Böyle bir katılım, kamusal yaşam ile ilgili kararları etkilemek için aktif girişimlerde bulunmak, kamu işlerine ile ilgilenmek ve bunları şekillendiren eylemlerde yer almak anlamına gelir.
Katılım fikri, demokrasi ve vatandaşlığın belirli bir anlayışı üzerine kuruludur. Bu durumda, onlar sadece geleneksel bir çerçeve olarak değil ancak bir topluluğun (mahalle, yerel ya da ulusal) üyelerinin yaşadıkları koşulları birlikte oluşturabilmek için paylaşılan sorumluluk duygusu ile aktif işbirliği içinde bulundukları bir model olarak tanımlanırlar. Bu nedenle, katılım sadece özel olarak tanımlanmış bir yönetişim modelini uygulamaya koymaya yardımcı olan bir dizi teknik değildir- bundan daha fazlasıdır. Demokrasinin özüne ve onun nasıl uygulandığına dair çok özel bir anlayış hakkındadır. Vatandaşların haklarını korumak ve seçimler dışındaki bütün önemli konularda da ( yetkililere, kamu politikalarının nasıl geliştirilebileceği, danışma ve politikacıların eylemleri üzerinde etkin bir kontrol sağlamakla ilgili yeni fikirler vermek de dahil) seslerini duyurma imkânı vermekle ilgilidir.
Büyülü bir ek olan “e” yukarıdaki bağlam içinde ne anlama gelir? Bu, katılımın ideallerini gerçekleştirmek için modern teknolojinin araçlarını devreye sokmak anlamına gelir: Internet, çeşitli uygulamalar ve iletişim araçları. Daha yerleşik demokrasilerde, e-katilim, genelde standart politik ve idari işlerde daha gelişmiş bir teknoloji kullanmak anlamına gelir. Örneğin, internet üzerinden bir kampanyaya katılmak veya oylama yapmak. Teknolojinin gücü bu alanda çok faydalıdır (çeşitli formaliteleri tamamlayabilmek için bir ofiste uzun saatler boyunca sıraya girmek yerine, bilgisayar önünde oturmak çok daha keyifli), bununla beraber e-katilim sadece prosedürlerin elektronik boyutu ile sınırlı değildir- bu yeni iletişim teknolojileri (new communication technologies -ICT) tarafından kolaylaştırılan derin bir sivil katilimdir.
Karar verme sürecinde vatandaşların katılımı söz konusu ise, yeni iletişim teknoloji çeşitli hedefleri gerçekleştirilmek için son derece yararlıdır. Örneğin, bunlar bize mobilizasyon faaliyetlerinin (çevrimiçi ön-oylama veya protesto kampanyaları gibi) gücünü çoğaltmaya izin verir. Bunlar sayesinde, kamusal yaşamın sorunlarına dair uzmanlığı – görülmemiş bir kolaylıkla-bir araya getirmek mümkün olmaktadir(hem vatandaşlar arasında, hem de vatandaşlar ve yetkililer arasında).
Haritalama hizmetleri bunlara iyi bir örnektir. Mobil cihazlardaki internet sayfaları ve uygulamaların kullanımı ile dünyanın farklı bölgelerindeki yüzlerce binlerce insana, kendi topluluklarında müdahale edilmesi gereken bir sorun olduğunda yetkililere bilgi verme imkânı verir. Yine bunlar sayesinde, yetkililer durumun düzeldiğini sakinlerine bildirebilirler. Çok önemli fayda sağlayan teknolojiler, yetkililerin bütün bu olayları izlemeden, zaman ve kaynak tasarrufu yapmasını sağlar.
www.fixmystreet.com ve www.naprawmyto.pl haritalama hizmetlerine iki örnektir. Diğer taraftan, www.ushahidi.com bize seçimler sırasındaki düzensizlikler gibi önemli sosyal konularla ilgili benzer şekilde haritalama hizmeti sağlayan bir açık kaynak mekanizmasıdır.
Hızla gelişen diğer e-katilim model örnekleri, kitle fonlaması mekanizmasına dayalıdır. Bu sosyal olarak fikir üretmenin ve bilgi toplamanın bir yoludur. Bu yerel toplulukları yönetmek için yeni çözümler üretmeye yönelik çevrimiçi fikirleri toplamak amacıyla kullanılabilir. Buna benzer bir hedefi olan www.neighborland.com, yerel topluluk üyelerinin yerel alanların nasıl geliştirileceğini konusunda ( örneğin, yeni ulaşım yolları) fikirlerini paylaşabilecekleri büyük bir tartışma forumuna benzer bir şeydir.
Bu şekildeki kitlesel fonlama, bazı önemli yatırım kararları almak ve dolayısıyla insanlar arasında ipucu aramak amacıyla direk olarak yetkililerin sorduğu sorulara cevap olarak gerçekleşir. Onlar, topluluğun “ortak zeka“ potansiyelini kullanmak isterler.
Kitlesel fonlamanın birçok aracı ayni zamanda çevrimdışı katılım süreçlerinin başarılı bir şekilde yaratımına ve desteklenmesine izin verir. www.mindmixer.com, çevrimiçi tartışmalar için bir “mekan“ olarak geliştirildi ancak daha sonra Valejjo California halkının geleneksel toplantıları sırasında katılımcı bütçenin uygulanmasıyla ilgili gerçek hayatta fikir toplamak ve tartışma amacıyla kullanıldı.
* Makalenin orijinalinde, taking part fiilindeki, “p” harfini işaret etmektedir.
